Okres letni, piękna pogoda sprzyjają przebywaniu na świeżym powietrzu. Wychodząc latem na zewnątrz, należy pamiętać o odpowiedniej ochronie przeciwsłonecznej, np. w postaci kremu z filtrem UV. Co jednak robić, gdy przesadzimy ze słońcem?

Objawy poparzenia słonecznego

Oparzenie słoneczne to uszkodzenie skóry spowodowane działaniem promieniowania ultrafioletowego (UV) emitowanym przez słońce. W zależności od intensywności uszkodzenia oparzone miejsce może:

  • być zaczerwienione i ciepłe w dotyku,
  • boleć i być wrażliwsze na dotyk,
  • swędzieć,
  • łuszczyć się (po kilku dniach).

Cięższe oparzenia mogą objawiać się także powstawaniem pęcherzy wypełnionych płynem. Jeżeli dodatkowo pojawiają się nudności, gorączka czy ból głowy, należy skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia udaru cieplnego.[1,2] 

Jak długo utrzymują się objawy oparzenia?

Występowanie objawów oparzenia słonecznego i długość ich trwania zależą od stopnia oparzenia. Zaczerwienienie pojawia się zazwyczaj 3-6 godzin po wystawieniu skóry na słońce i osiąga szczyt po 12-24 h. Rumień powinien ustąpić po około 3 do 7 dni. Złuszczenie skóry następuje między 4 a 7 dniem od ekspozycji. W przypadku pojawienia się pęcherzy proces gojenia trwa nieco dłużej – od 7 do 10 dni. Po 2-6 tygodniach po oparzeniu nie powinno być już śladu.[1]

Czy po oparzeniu słonecznym zostaje blizna?

W większości przypadków po poparzeniu słonecznym nie zostaje ślad. Jeżeli jednak poparzona skóra była źle pielęgnowana lub uległa zanieczyszczeniu, może powstać blizna. Jest to jednak rzadkością. U niektórych osób mogą pojawić się także tzw. plamy słoneczne (soczewicowate) – trwałe plamy o brązowym odcieniu i nieregularnych brzegach. 

Sposoby na oparzenia słoneczne

Aby złagodzić objawy towarzyszące poparzeniu słonecznemu, warto wdrożyć poniższe działania: 

  1. Należy unikać wystawiania się na promienie słoneczne przez kilka najbliższych dni, dopóki skóra się nie zagoi.
  2. Jeżeli nie możemy pozostać w domu, przed wyjściem na zewnątrz należy osłonić skórę przed słońcem, np. poprzez lekką, zwiewną koszulkę z długim rękawem. Lepiej unikać dopasowanych ubrań.
  3. Można schładzać skórę za pomocą kąpieli lub zwilżonego ręcznika. Nie przykładamy jednak okładu z lodu na oparzoną skórę.
  4. Zaleca się picie dużych ilości wody, aby zapobiec odwodnieniu i schłodzić organizm.
  5. W przypadku pojawienia się bólu można przyjąć środki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen czy paracetamol (należy jednak wcześniej wykluczyć udar cieplny).
  6. Nie należy przebijać samodzielnie pęcherzy oraz drapać łuszczącej się skóry. 
  7. Oparzoną skórę można posmarować preparatami przyspieszającymi gojenie oraz zmniejszającymi nasilenie przykrych objawów.[1,2]

Czym smarować poparzoną słońcem skórę?

W aptece można znaleźć szeroki wybór preparatów na poparzenia słoneczne, zarówno jedno-, jak i wieloskładnikowych. Występują one głównie w formie:

  • kremów, 
  • żeli,
  • pianek.

 

Popularne składniki preparatów na poparzenia słoneczne to:

  • pantenol – o działaniu łagodzącym i ułatwiającym gojenie,
  • alantoina – o działaniu nawilżająco-regenerującym,
  • witamina E – przyspieszająca gojenie się ran.

 

Towarzystwa dermatologiczne nie rekomendują stosowania miejscowych leków znieczulających (np. z benzokainą) w celu łagodzenia bólu po oparzeniu. W kontakcie z uszkodzoną skórą substancje te mogą dodatkowo ją podrażnić.[3] Nie należy też stosować bardzo tłustych maści, ponieważ może to utrudniać wymianę cieplną i zaburzać proces gojenia się skóry. Lepiej unikać perfumowanych balsamów nawilżających ze względu na ich możliwe działanie drażniące. 

Domowe sposoby na oparzenia słoneczne

W złagodzeniu objawów poparzenia pomóc może na przykład chłodna woda. Można skorzystać z prysznica, kąpieli, czy też zrobić okład z pomocą ręcznika nasączonego zimną wodą. Nie powinno się jednak przykładać kostek lodu. Poparzoną skórę można posmarować preparatem z aloesem, który ma działanie nawilżające i łagodzi uczucie dyskomfortu.[4,5] 

W internecie można  spotkać się z rekomendacjami przykładania jogurtu, kefiru lub innego mlecznego wyrobu na poparzoną skórę. Badania wskazujące działania łagodzące uczucie bólu i napięcia skóry nie są do końca jednoznaczne, czy składniki zawarte w produktach mlecznych działają leczniczo na uszkodzoną skórę, czy ich działanie wynika z chłodzenia skóry podczas ich nakładania.[6] 

Zapobieganie oparzeniom słonecznym

Zamiast leczyć, lepiej jest zapobiegać. Działania profilaktyczne przed oparzeniami słonecznymi obejmują:

  • unikanie przebywania na słońcu między godzinami o największym jego nasileniu, tj.  10:00 a 16:00,
  • nakładanie na skórę kremu z filtrem UV (co najmniej SPF 30) minimum 30 minut przed wyjściem na zewnątrz i powtarzanie aplikacji co ok. 90 minut,
  • zaopatrzenie się w nakrycie głowy oraz długie, zakrywające skórę, lekkie ubrania. 

Warto także mieć przy sobie zawsze butelkę wody i często pić, aby uniknąć odwodnienia.[1] 

Wykaz źródeł:

  1. Young A, Tewari A: Sunburn. UpToDate 2022
  2. NHS: Sunburn. 2022
  3. American Academy of Derametology Association: How to treat sunburn. [dostęp 7.06.2023]
  4. Maenthaisong R, Chaiyakunapruk N, Niruntraporn S, Kongkaew C. The efficacy of aloe vera used for burn wound healing: a systematic review. Burns. 2007 Sep;33(6):713-8.
  5. Hekmatpou D et al.: The Effect of Aloe Vera Clinical Trials on Prevention and Healing of Skin Wound: A Systematic Review. Iranian journal of medical sciences vol. 44,1 (2019): 1-9
  6. Kazimierska K, Kalinowska-Lis U. Milk Proteins-Their Biological Activities and Use in Cosmetics and Dermatology. Molecules. 2021 May 28;26(11):3253