Alergia sezonowa pojawia się tylko w określonych miesiącach i wynika z uczulenia na pyłki roślin, rzadziej grzybów. Najczęstszymi jej objawami są katar, zatkany nos oraz łzawienie i pieczenie oczu. Jak sobie z nią poradzić?

Alergia sezonowa – co to?

Alergia sezonowa to trwająca tylko w określonych miesiącach, nadmierna odpowiedź układu odpornościowego na substancje (np. pyłki roślin unoszące się w powietrzu), które u większości ludzi nie powodują żadnej reakcji organizmu. Najczęściej alergia sezonowa objawia się alergicznym nieżytem nosa oraz alergicznym zapaleniem spojówek.[1]

U kogo może rozwinąć się alergia sezonowa?

Alergia sezonowa może pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej pierwsze objawy występują w dzieciństwie lub wczesnej dorosłości. Jej nasilenie może zmieniać się wraz z czasem. Ryzyko rozwoju alergii sezonowej jest większe u osób chorych na astmę, egzemę (wyprysk skórny) lub jeśli w rodzinie występuje alergia.[2]

Uczulenie na trawy i pyłki

Objawy alergii sezonowej najczęściej wywołują pyłki traw lub drzew. Sezon pylenia rozpoczyna się już pod koniec stycznia (np. początek pylenia olszy) i trwa przez kolejne miesiące, mniej więcej do września (np. koniec pylenia traw). Można być uczulonym zarówno na tylko jeden rodzaj pyłków, jak i na więcej.

Alergia krzyżowa

Pisząc o alergii sezonowej, warto wspomnieć o alergiach krzyżowych. Alergia krzyżowa pojawia się, gdy jedno przeciwciało reaguje z co najmniej dwoma alergenami (substancjami wywołującymi uczulenie). Sytuacja ta często występuje przy alergiach sezonowych. Przykładowo, mając alergię na pyłki leszczyny, u około 15-20% chorych pojawi się również alergia na jabłko, brzoskwinię czy orzechy laskowe.[3]

Alergia sezonowa – objawy

Jak już wcześniej wspomniano, alergia sezonowa najczęściej objawia się alergicznym nieżytem nosa. Charakteryzuje się on:

  • napadami kichania,
  • wodnistym katarem,
  • uczuciem zatkanego nosa,
  • swędzeniem nosa,
  • kaszlem, szczególnie u małych dzieci, które nie potrafią wydmuchać nosa.

U niektórych osób może pojawiać się także alergiczne zapalenie spojówek. Objawia się ono m.in.:

  • świądem oczu,
  • obrzękiem powiek,
  • łzawieniem,
  • przekrwieniem oczu.

Wymienione objawy mogą różnić się intensywnością u poszczególnych osób. Warto pamiętać, że będą się one nasilać po bliskim kontakcie z alergenem.[4,5]

Diagnostyka alergii sezonowej

Zauważając u siebie lub swojego dziecka objawy mogące wskazywać na alergię, warto udać się do lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Na podstawie wywiadu oraz badania lekarskiego postawi diagnozę lub w razie potrzeby skieruje do specjalisty – alergologa. Czasem konieczne może być wykonanie testów skórnych, które umożliwią identyfikację alergenów.[4]

Leczenie alergii sezonowej

Objawy alergii sezonowej można leczyć na różne sposoby. Zalecane jest przede wszystkim, w miarę możliwości, unikanie alergenów. Lekarz lub farmaceuta może również polecić zastosowanie spray’ów z wodą morską, leków przeciwalergicznych czy immunoterapii w celu złagodzenia objawów.

Jak unikać alergenów?

By unikać narażenia na alergeny, możesz na przykład:

  • nosić okulary przeciwsłoneczne, aby ograniczyć dostawanie się pyłków do oczu,
  • unikać wietrzenia domu w okresie pylenia,
  • regularnie prać pościel w temperaturze co najmniej 60°C.

Pomocne może okazać się także płukanie nosa roztworem wody morskiej, które pomoże usunąć z niego drażniące pyłki. Można w tym celu przeprowadzić irygację, np. za pomocą specjalnej butelki lub gruszki do nosa. Dodatkowo spray’e do nosa z wodą morską (np. RINOZINE AQUA*) pomagają oczyścić nos oraz nawilżają jego błonę śluzową. Jeśli pojawią się podrażnienia skóry wokół nosa, wywołane ciągłym pocieraniem chusteczką, można zastosować nawilżająco-regenerującą maść, np. RINOZINE.[4,6,7]

Leki na alergię sezonową

Sposób leczenia alergii sezonowej lekarz dopasowuje do rodzaju objawów, stopnia ich nasilenia oraz wieku chorego. Różne formy, w których występują leki przeciwalergiczne, znacznie ułatwiają to zadanie. Są one dostępne między innymi w postaci:

  • syropów,
  • tabletek doustnych,
  • sprayów do nosa,
  • kropli do oczu.

Substancje stosowane w leczeniu alergii sezonowej to m.in.:

  1. Leki antyhistaminowe – zwykle w postaci doustnych tabletek, działają ogólnie, a więc będą łagodzić większość objawów alergii sezonowej.
  2. Glikokortykosteroidy donosowe – łagodzą objawy zatkanego nosa, kataru, a także zmniejszają objawy ze strony oczu.
  3. Kromony – zwykle występują w postaci sprayów do nosa lub kropli do oczu.

W przypadku każdej z terapii ważna jest systematyczność oraz prawidłowe stosowanie leku. Mając jakiekolwiek wątpliwości dotyczące dawkowania lub sposobu aplikowania preparatu, należy zasięgnąć opinii farmaceuty w aptece.[8,9,10]

Immunoterapia

Jedną z opcji leczenia alergii sezonowych jest również immunoterapia. Polega ona na podawaniu alergenów w postaci szczepionki lub podjęzykowo w stopniowo wzrastających dawkach, pod ścisłą opieką lekarską. Pozwala to na złagodzenie lub zapobieganie pojawianiu się objawów alergii sezonowej na pyłki. Wskazaniem do immunoterapii są m.in.:

  • brak wystarczającego łagodzenia objawów przez stosowane leki,
  • działania niepożądane wywołane przez dotychczasowe leczenie,
  • objawy alergii wywoływane przez znane, konkretne alergeny.[1]

 

Podsumowanie

Alergia sezonowa daje o sobie znać w okresie pylenia roślin lub grzybów, na które jest się uczulonym. Może objawiać się wodnistym katarem, uczuciem zatkanego nosa lub swędzeniem i łzawieniem oczu. Zauważając u siebie takie objawy, warto skonsultować się z lekarzem, postawi on diagnozę oraz dobierze odpowiednie leczenie. Podstawą terapii alergii sezonowej jest ograniczenie narażenia na alergeny, np. poprzez unikanie wietrzenia domu w okresie pylenia czy przepłukiwanie nosa wodą morską. Lekarz lub farmaceutą mogą także zaproponować zastosowanie leków przeciwalergicznych, jak również immunoterapii.

 

*To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą. Wytwórca i Podmiot odpowiedzialny za reklamę: Zakład Farmaceutyczny AMARA Sp. z o.o.

  1. Jura-Szołtys E, Rogala B: Immunoterapia w alergiach sezonowych. Alergia Astma Immunologia 2016, 21 (1): 444-48
  2. deShazo RD, Kemp SF: Patient education: Allergic rhinitis (Beyond the Basics). UpToDate 2024 [dostęp 17.06.2024]
  3. Wojda B: Wiosenne alergie na pyłki drzew i żywność – reakcje krzyżowe. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. 2019 [dostęp 17.06.2024]
  4. Ellis AK: Allergic rhinitis: Clinical manifestations, epidemiology, and diagnosis. UpToDate 2024 [dostęp 17.06.2024]
  5. Hamrah P, Dana R: Allergic conjunctivitis: Clinical manifestations and diagnosis. UpToDate 2024 [dostęp 17.06.2024]
  6. NHS: Allergic rhinitis. 2022 [dostęp 17.06.2024]
  7. RINOZINE. Amara – katalog produktów. https://amara.pl/katalog-produktow/produkty-markowe/rinozine/rinozine-masc-nawilzajaca-do-okolic-nosa/ [dostęp 17.06.2024]
  8. deShazo RD, Kemp SF: Pharmacotherapy of allergic rhinitis. UpToDate 2023 [dostęp 17.06.2024]
  9. Emeryk A, Emeryk-Maksymiuk J, Janeczek K: New guidelines for the treatment of seasonal allergic rhinitis. Postepy Dermatol Alergol. 2019 Jun;36(3):255-260.
  10. Small, P, Keith, PK, Kim H: Allergic rhinitis. Allergy Asthma Clin Immunol 14 (Suppl 2), 51 (2018).