Chorobę hemoroidalną potocznie nazywa się żylakami odbytu. Trudno jednak określić częstość jej występowania, ponieważ wiele osób z tą przypadłością nie decyduje się na konsultację lekarską. Warto jednak pamiętać, że tę nieprzyjemną i uciążliwą chorobę można skutecznie leczyć.
Czym są hemoroidy?
Guzki krwawnicze, potocznie nazywane hemoroidami, występują normalnie u każdego człowieka. Patologiczne powiększenie lub stan zapalny w obrębie hemoroidów określa się mianem choroby hemoroidalnej.[1]
Z uwagi na to, że określenie choroby hemoroidalnej mianem hemoroidów jest tak powszechne, również wśród specjalistów, w poniższym tekście stosujemy te określenia wymiennie.
Podział hemoroidów
Hemoroidy można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Hemoroidy zewnętrzne rozwijają się pod skórą wokół odbytu, przez co łatwiej je zidentyfikować. Natomiast hemoroidy wewnętrzne znajdują się w odbytnicy, czyli końcowej części jelita grubego. Wśród hemoroidów wewnętrznych wyróżniamy:
- I stopień – hemoroidy krwawią podczas wypróżniania, ale nie wypadają,
- II stopień – hemoroidy wypadają (czyli rozciągają się i wybrzuszają na zewnątrz odbytu) podczas wypróżniania, ale wracają samoistnie,
- III stopień – hemoroidy wypadają i wymagają ręcznego odprowadzenia,
- IV stopień – hemoroidy można zmniejszyć jedynie poprzez zabiegi chirurgiczne.[2]
Przyczyny hemoroidów odbytu
Dokładna przyczyna powstawania choroby hemoroidalnej nie jest do końca poznana. Uważa się, że przewlekłe zaparcia (trwające dłużej niż 6 miesięcy) oraz parcie i wyprostowana postawa podczas wypróżniania mogą skutkować pojawieniem się hemoroidów.[3]
Hemoroidy w ciąży i po porodzie
Inną przyczyną powstawania hemoroidów może być utrudniony przepływ krwi w żyłach odbytu z powodu wysokiego ciśnienia w jamie brzusznej. Prawdopodobnie właśnie z tego powodu, choroba hemoroidalna dotyka często kobiety w trakcie ciąży i w okresie poporodowym.[2]
Hemoroidy u dzieci
Najczęstszą przyczyną hemoroidów u dzieci jest przewlekła niewydolność wątroby. U nastolatków, tak jak i u osób dorosłych, choroba hemoroidalna może wynikać z wysiłku przy oddawaniu stolca lub z występowania przewlekłych zaparć.[4] Poza tym do czynników ryzyka zalicza się występowanie choroby hemoroidalnej wśród członków rodziny.[5]
Hemoroidy – objawy
Hemoroidy objawiają się poprzez:
- ból,
- świąd,
- krwawienie podczas wypróżniania,
- wyciek kału,
- nadprodukcję śluzu z odbytu.
Dodatkowo pacjenci z hemoroidami zgłaszają takie symptomy jak: wzdęcia, bóle brzucha, czy obniżone samopoczucie.[3]
Leczenie hemoroidów
Leczenie hemoroidów obejmuje różne metody terapeutyczne. Zaliczamy do nich terapię farmakologiczną, niechirurgiczne zabiegi gabinetowe, a w poważniejszych przypadkach – zabiegi chirurgiczne. Typowe zabiegi niechirurgiczne to:
- podwiązanie, które polega na umieszczeniu opaski wokół hemoroidów,
- skleroterapia, czyli wstrzyknięcie płynu zmniejszającego hemoroidy,
- koagulacja podczerwienią, która polega na odcięciu dopływu krwi do hemoroidów, w celu ich skurczenia.[3]
Hemoroidy – do jakiego lekarza się udać?
Hemoroidy mogą być leczone przez różnych specjalistów, w zależności od stopnia i objawów choroby. Pierwsze niepokojące objawy świadczące o chorobie hemoroidalnej warto skonsultować z lekarzem rodzinnym. W razie konieczności może on skierować pacjenta do gastroenterologa, proktologa lub chirurga ogólnego.
Farmakologiczna terapia choroby hemoroidalnej
W leczeniu hemoroidów stosuje się różne leki, w zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz występujących objawów. Najczęściej stosowanymi preparatami doustnymi są leki flebotropowe, czyli poprawiające przepływ krwi przez naczynia żylne. Zawierają one heparynę, diosminę i rutynę. Preferuje się także kombinację środków obkurczających naczynia żylne z lekami przeciwzapalnymi.[6]
Leki recepturowe w leczeniu hemoroidów
W leczeniu hemoroidów mogą być stosowane również leki recepturowe. Podstawowym surowcem farmaceutycznym stosowanym do produkcji czopków oraz maści proktologicznych jest zasadowy węglan bizmutu (Bismuthi subcarbonas). Charakteryzuje się on działaniem ściągającym, przeciwzapalnym i osłaniającym. Wykorzystuje się także miejscowo znieczulającą benzokainę (Benzocainum), chlorowodorek prokainy (Procaini hydrochlorici) oraz chlorowodorek lidokainy (Lidocaini hydrochloridum).
Hemoroidy – zapobieganie
Choroba hemoroidalna to wstydliwe schorzenie, którego skutki wpływają na komfort i jakość życia pacjentów. Z tego powodu warto zapobiegać powstawaniu zmian w guzkach krwawniczych. [6]
Prawidłowe nawyki toaletowe
- Używaj miękkiego papieru toaletowego i dokładnie myj okolicę odbytu po każdym wypróżnieniu.
- Staraj się korzystać z toalety możliwie jak najszybciej od momentu, w którym poczujesz potrzebę wypróżnienia.
- W trakcie wypróżniania ułóż stopy tak, aby Twoje biodra i kolana były mocniej ugięte (około 35 stopni w stosunku do tułowia, możesz skorzystać również z podnóżka).
- Staraj się rozluźnić swoje ciało podczas oddawania stolca, aby uniknąć silnego parcia.
Dieta
Dieta odgrywa istotną rolę w łagodzeniu objawów choroby hemoroidalnej i zapobiega jej rozwojowi. Zadbaj o regularne posiłki bogate w błonnik, a w ciągu dnia pij minimum 30 ml wody na każdy kilogram masy Twojego ciała. Ogranicz również spożycie alkoholu i ostrych przypraw, ponieważ wiąże się to z rozwojem i nasileniem objawów choroby hemoroidalnej.[6]
Wykaz źródeł:
- Lohsiriwat V. Approach to hemorrhoids. Curr Gastroenterol Rep. 2013 Jul;15(7):332.
- Reese GE, von Roon AC, Tekkis PP. Haemorrhoids. BMJ Clin Evid. 2009 Jan 29;2009:0415.
- Sandler RS, Peery AF. Rethinking What We Know About Hemorrhoids. Clin Gastroenterol Hepatol. 2019 Jan;17(1):8-15.
- Jamshidi R. Anorectal Complaints: Hemorrhoids, Fissures, Abscesses, Fistulae. Clin Colon Rectal Surg. 2018 Mar;31(2):117-120.
- Yildiz T, Aydin DB, Ilce Z, Yucak A, Karaaslan E. External hemorrhoidal disease in child and teenage: Clinical presentations and risk factors. Pak J Med Sci. 2019;35(3):696-700.
- Lohsiriwat V. Treatment of hemorrhoids: A coloproctologist’s view. World J Gastroenterol. 2015 Aug 21;21(31):9245-52.
