Wnioski po zapoznaniu się z Raportem opieka farmaceutyczna. Kompleksowa analiza procesu wdrażania. Raport z prac zespołu ds. opieki farmaceutycznej powołanego przez Ministra Zdrowia na podstawie zarządzenia z dnia 8 lipca 2020 r. (Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia z dnia 9 lipca 2020 r., Warszawa)
– artykuł Weroniki Jakubowskiej, Kierownik Marketingu Komunikacyjnego i PR

Współpraca z pacjentem i lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, jest podstawą sprawowania opieki farmaceutycznej. Jej brak lub popełniane błędy są poważną przeszkodą na drodze do sukcesu opieki farmaceutycznej. Mimo że charakter pracy zarówno lekarza, jak i farmaceuty zakłada stały kontakt z pacjentem, to wieloletnia marginalizacja potencjału farmaceutów w Polsce sprawiła, że ta grupa zawodowa nie jest traktowana jako istotny element efektywnej opieki nad pacjentem. Początki współpracy lekarzy z farmaceutami mogą być trudne. Przykłady innych państw pokazują jednak, że wspólne działanie obydwu grup zawodowych w oparciu o zaufanie, wzajemne wsparcie, wyrozumiałość i komunikację jest możliwe i przynosi pożądane rezultaty.

Rozwój współpracy powinien następować już w trakcie szkolenia przeddyplomowego farmaceutów i lekarzy. Kontynuacją tej współpracy lub jej inicjacją powinny być moduły kursów kwalifikacyjnych oraz szkoleń specjalizacyjnych uwzględniające elementy tzw. szkoleń miękkich z zakresu psychologii i komunikacji. Samorządy zawodowe powinny podejmować inicjatywy zmierzające do zacieśniania współpracy na rzecz dobra pacjentów. Ze względu na fakt, że wprowadzenie opieki farmaceutycznej w Polsce zachodzi niezmiernie późno, farmaceuci powinni skorzystać z doświadczeń innych państw, dzięki czemu farmaceuci mogliby mieć możliwość rozpoczęcia pracy w „unarzędziowionym” otoczeniu opieki farmaceutycznej. W opinii zespołu ds. opieki farmaceutycznej powołanego przez ministra zdrowia informatyzacja opieki farmaceutycznej przyśpieszy rozwój współpracy farmaceutów z lekarzami. Opracowywane rozwiązania i narzędzia informatyczne są tworzone z myślą o każdym, kto korzysta z opieki farmaceutycznej. Systemy posiadają także funkcje przeznaczone dla lekarzy.

W ocenie zespołu istnieje paląca i uzasadniona potrzeba wprowadzenia opieki farmaceutycznej jako gwarantowanego świadczenia opieki zdrowotnej. Opieka farmaceutyczna wniesie do systemu ochrony zdrowia w Polsce innowacyjną wartość, a jednocześnie umieści Polskę w gronie państw zapewniających najwyższą jakość opieki nad pacjentami. Ze względu na optymalizację farmakoterapii opieka farmaceutyczna przyniesie wymierne i wielokierunkowe korzyści w obszarach zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym. Doświadczenia zdobyte podczas walki z pandemią koronawirusa pokazują konieczność zmiany paradygmatu zadań poszczególnych zawodów medycznych. Zmiana ta powinna koncentrować się na zwiększeniu dostępności świadczeń oraz objęciu pacjentów opieką również w trakcie farmakoterapii.

ZF AMARA dostrzega pole do rozwoju swojej działalności w zakresie spersonalizowanych planów leczenia pacjentów. Farmaceuci będą pełnili niezwykle ważną funkcję w przyszłości medycyny spersonalizowanej. Polscy farmaceuci muszą zostać odpowiednio przygotowani – poprawy wymagają przede wszystkim obszar komunikacji oraz edukacja. Ich rozwój pozwoli na stworzenie nowej roli, która odnosi się do nowych możliwości i specjalizacji aptek w Polsce. Rola farmaceutów będzie nadal ewoluować – celem zmian jest wdrożenie medycyny spersonalizowanej, a także nowe podejście, które poprawi wyniki leczenia pacjentów. Wierzymy, że poprawie ulegnie nie tylko komunikacja między lekarzem a farmaceutą, między farmaceutą a pacjentem, ale również między farmaceutą a dostawcą usług, czyli między innymi naszym zakładem farmaceutyczny AMARA.

Medycyna spersonalizowana zapewni pacjentom dostęp do odpowiedniego leczenia, które uwzględnia wszystkie unikalne cechy danej osoby. Takie leczenie wykracza poza powierzchowne kwestie związane z wiekiem czy płcią. Przez zbieranie (i wykorzystywanie) danych na tym poziomie medycyna spersonalizowana pozwala zespołom opieki zdrowotnej traktować pacjenta indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich jego potrzeb.

Według Pharmaphorum[1] przyszłość medycyny spersonalizowanej określają cztery główne punkty:

  1. Medycyna spersonalizowana stanie się przydatna w leczeniu każdej choroby

Dobrym przykładem podejścia do spersonalizowanego leczenia będą nowotwory, gdyż stanowią one całą kategorię chorób. Nie ma dwóch takich samych nowotworów, więc leczenie każdego pacjenta musi być dostosowane do jego potrzeb.

  1. Medycyna spersonalizowana będzie tworzyć nowe leki zwalczające wiele różnych problemów

Medycyna spersonalizowana będzie stanowiła podstawę leczenia. Jej zastosowanie wygeneruje ogromne zbiory danych dotyczących tego, co przyniosło pożądane rezultaty, a co okazało się nieskuteczne.

  1. Medycyna spersonalizowana zmniejszy medyczne skutki uboczne lub pomoże całkowicie się ich pozbyć

Nawet jeśli przebieg leczenia skutecznie zwalcza chorobę pacjenta, nadal może siać spustoszenie w innych obszarach organizmu. Zespoły medyczne i pacjenci chcą złagodzić paradoksalne cierpienie, które niejednokrotnie wiąże się z coraz skuteczniejszą terapią. Dobrym przykładem takiego działania jest chemioterapia – może ona powodować wypadanie włosów, nudności, zmęczenie, wymioty i cały zestaw innych niepożądanych objawów, a ponadto w niektórych przypadkach okazuje nieskuteczna. Już dziś potrzebujemy lepszych rozwiązań.

  1. Medycyna spersonalizowana wyprzedzi gotowe przepisy recepturowe.

Najważniejszą zaletą spersonalizowanego leczenia jest dostosowanie w składzie preparatu, dawki bądź stężenia substancji czynnej do indywidualnych potrzeb pacjenta, jego wieku i nasilenia stanu chorobowego. Bardzo często istnieje potrzeba użycia stężenia bądź dawki substancji leczniczej mniejszych niż te, które są dostępne w gotowych preparatach.

[1] https://pharmaphorum.com/r-d/views-analysis-r-d/predictions-future-personalised-medicine/