Obrzęki i żylaki kończyn dolnych to powszechne problemy zdrowotne, które dotykają wielu ludzi na całym świecie. Są to dwa odrębne schorzenia, jednak często występują jednocześnie. Co warto wiedzieć na ich temat?

Czym jest obrzęk nóg?

Obrzęk nóg to stan, w którym skóra i tkanki podskórne stają się obrzmiałe i wypełnione płynem. Może to powodować uczucie ciężkości, mrowienie, ból, skurcze mięśni, a w niektórych przypadkach prowadzić również do trudności w poruszaniu się oraz zwiększonej podatności na zakażenia skóry.

Przyczyny obrzęku nóg

Do czynników powodujących obrzęki nóg zaliczamy:

  • choroby mięśnia sercowego, nerek, wątroby,
  • infekcje,
  • zaburzenia hormonalne,
  • urazy,
  • reakcje alergiczne,
  • ciążę,
  • niezdrowy styl życia.[1]

Obrzęki nóg a choroby serca

Najczęściej obrzęki nóg powoduje zastoinowa niewydolność serca, w której nieskutecznie  pompuje ono krew do tkanek organizmu. Skutkiem tego jest wzrost ciśnienia w żyłach i naczyniach włosowatych prowadzący do wydostawania się z nich elektrolitów i płynów.[2] Wypływające z naczyń krwionośnych płyny gromadzą się w tkankach nóg, co powoduje obrzęk jedno- lub obustronny, zwiększenie masy ciała oraz uczucie ciężkości.

Obrzęki nóg w chorobie nerek

Zaburzenia w funkcjonowaniu nerek skutkują gromadzeniem się płynów i toksyn w organizmie,  w efekcie czego powstają obrzęki dolnych kończyn ciała. W zaawansowanej chorobie nerek, kiedy ich funkcjonowanie jest znacznie upośledzone, obrzęki mogą pojawić się również w innych częściach ciała, takich jak twarz, ręce, czy brzuch.

Ciąża a obrzęki nóg

Zmiany hormonalne zachodzące w organiźmie kobiety podczas ciąży wpływają na gospodarkę wodno-elektrolitową, zwiększając ryzyko obrzęków. Ponadto,rosnący płód naciska żyły miednicy, co utrudnia odpływ krwi z nóg i powoduje zastój krwi w organizmie przyszłej mamy.[2]

Żylaki nóg – czym są?

W zdrowych żyłach krew przepływa z nóg do serca przeciwnie do sił grawitacji. Dzieje się tak za sprawą pracy mięśni i naciskowi ścian żył. Osłabienie żył powoduje rozciąganie ich ścian, przez co zastawki żylne nie działają poprawnie, a krew zaczyna cofać się do nóg. Wówczas żyły zaczynają się rozszerzać i skręcać, czego skutkiem jest powstawanie żylaków.[3]

Skutki występowania żylaków

Powstawanie żylaków może prowadzić do:

  • bólu i uczucia ciężkości nóg,
  • obrzęku kończyn,
  • widocznych, wyraźnie poszerzonych żył,
  • mrowienia lub pieczenia w okolicach żylaków,
  • zmian skórnych, takich jak zgrubienia, zaczerwienienia i swędzenie,
  • zmniejszenia elastyczności skóry w okolicach żylaków.[3]

Przyczyny żylaków

Do czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia żylaków, zaliczamy między innymi:

  1. Ciążę – według badań ryzyko wystąpienia żylaków u kobiet, które w przeszłości były w ciąży, wzrasta o 82% w porównaniu z kobietami, które nie rodziły.[4] Przyczyną tego zjawiska są zmiany w fizjologii kobiet podczas ciąży. Obejmują one rozluźnienie napięcia ściany żylnej i zwiększenie ciśnienia żylnego kończyn dolnych.[5]
  2. Starszy wiek – ryzyko wystąpienia żylaków wzrasta wraz z wiekiem. Wiąże się to przede wszystkim z wywołanymi starzeniem zmianami w układzie krążenia. Ściany żył stają się wówczas mniej elastyczne i bardziej podatne na uszkodzenia, co może prowadzić do powstawania żylaków.[6]
  3. Genetykę – badania wykazały, że jeśli oboje rodziców mają żylaki, ryzyko ich wystąpienia u potomstwa wzrasta do 90%.[7] Dodatkowo mutacje pewnych genów mogą powodować zmianę struktur i funkcji żył.[8]
  4. Płeć żeńską.[9]
  5. Otyłość oraz nieprawidłowy styl życia.[10] – brak ruchu, niewłaściwa dieta oraz nadwaga sprzyjają powstawaniu żylaków.

 

Styl życia a ryzyko obrzęków i żylaków

Wysokokaloryczna, nieprawidłowo zbilansowana dieta oraz brak aktywności fizycznej przyczyniają się do otyłości, która jest czynnikiem ryzyka wystąpienia żylaków i obrzęków nóg. Z kolei nadmiar soli w posiłkach powoduje zatrzymywanie wody w organizmie i powstawanie obrzęków. Również praca wymagająca długiego stania lub siedzenia przyczynia się do progresji schorzeń kończyn dolnych.

Jak zapobiec obrzękom i żylakom?

  • Regularna aktywność fizyczna,
  • unikanie długiego stania lub siedzenia,
  • zdrowa, prawidłowo zbilansowana dieta,
  • odpowiednie nawodnienie organizmu,
  • noszenie odpowiedniego obuwia,

to podstawowe zasady profilaktyki obrzęków i żylaków nóg. Dodatkowo zapobieganie obrzękom i żylakom może być wspomagane również preparatami dostępnymi w aptece oraz stosowaniem pończoch uciskowych.

Pończochy uciskowe

Pończochy uciskowe mogą pomóc w zapobieganiu powstawania żylaków, szczególnie u osób z grupy podwyższonego ryzyka. Ich działanie polega na stopniowym uciskaniu nóg, co wpływa na poprawę krążenia i zmniejszenie objawów dyskomfortu. Rozpoczęcie stosowania pończoch uciskowych należy skonsultować z lekarzem, który dobierze odpowiedni ich rodzaj i stopień ucisku. Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje niektóre rodzaje pończoch dla pacjentów, którzy mają stwierdzoną chorobę układu krążenia oraz posiadają skierowanie od lekarza.

Farmakologiczne metody profilaktyki obrzęków i żylaków nóg

Leki flebotropowe to grupa leków wpływających na układ krążenia, a w szczególności na naczynia krwionośne. Ich działanie polega na poprawie przepływu krwi przez naczynia żylne oraz na zmniejszeniu obrzęków i stanów zapalnych. Najczęściej zawierają one:

  • hesperydynę i diosminę – związki pochodzenia roślinnego, które działają przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i wzmacniająco na naczynia krwionośne,[11]
  • wyciąg z ruszczyka kolczastego korzystnie wpływający na mikrokrążenie oraz zmniejszenie dolegliwości związanych z kończynami dolnymi, [12]
  • rutynę i witaminę C poprawiające funkcjonowanie naczyń krwionośnych, co przyczynia się do utrzymania ich elastyczności i zapobiegania uszkodzeniom.[13,14]

AMAVEN – dlaczego warto stosować?

Linia Amaven pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu naczyń krwionośnych oraz przynosi ulgę dla zmęczonych i ociężałych nóg. Preparaty Amaven dostępne są w dwóch postaciach – kapsułek oraz balsamu. Amaven kapsułki to kompozycja ekstraktu z gorzkiej pomarańczy standaryzowanego na zawartość hesperydyny, ekstraktów roślinnych z winorośli właściwej, ruszczyka kolczastego oraz witaminy C i rutyny, korzystnie wpływająca na szczelność i elastyczność naczyń krwionośnych. Amaven balsam pielęgnująco-kojący na zmęczone nogi zawiera zestaw składników aktywnych zapewniających szybką ulgę zmęczonym nogom: diosmina i hesperydyna glukozylowa, ekstrakt z wąkroty azjatyckiej oraz ruszczyka kolczastego, polimerowa macierz bazująca na naturalnych polisacharydach, pochodna witaminy C, tripelargonin. Preparat skutecznie łagodzi uczucie ciężkości nóg, pozostawiając przyjemny efekt lekkości i odświeżenia. Dzięki zastosowaniu krystalicznego czynnika chłodzącego Fresh’in Green+ , efekt chłodzenia i odświeżenia pojawia się stopniowo i jest długotrwały. Działanie składników aktywnych, oparte na dowodach naukowych, wspiera profilaktykę schorzeń kończyn dolnych, zmniejsza obrzęk oraz zapobiega powstawaniu żylaków nóg.

 

Wykaz źródeł:

  1.          Trayes KP, Studdiford JS, Pickle S, Tully AS. Edema: diagnosis and management. Am Fam Physician. 2013 Jul 15;88(2):102-10.
  2.        Kumarasinghe G, Carrol G. A guide to peripheral oedema. MedicineToday. June 2015, Volume 16, Number 6
  3.     Raetz J, Wilson M, Collins K. Varicose Veins: Diagnosis and Treatment. Am Fam Physician. 2019 Jun 1;99(11):682-688.
  4.     Ismail L, Normahani P, Standfield NJ, Jaffer U. A systematic review and meta-analysis of the risk for development of varicose veins in women with a history of pregnancy. J Vasc Surg Venous Lymphat Disord. 2016 Oct;4(4):518-524.e1.
  5.     Skudder PA, Farrington DT. Venous conditions associated with pregnancy. Semin Dermatol. 1993 Jun;12(2):72-7.
  6.     Molnár AÁ, Nádasy GL, Dörnyei G, Patai BB, Delfavero J, Fülöp GÁ, Kirkpatrick AC, Ungvári Z, Merkely B. The aging venous system: from varicosities to vascular cognitive impairment. Geroscience. 2021 Dec;43(6):2761-2784. doi: 10.1007/s11357-021-00475-2. Epub 2021 Nov 11.
  7. Cornu-Thenard A, Boivin P, Baud JM, De Vincenzi I, Carpentier PH. Importance of the familial factor in varicose disease. Clinical study of 134 families. J Dermatol Surg Oncol. 1994 May;20(5):318-26.
  8.     Fukaya E, Flores AM, Lindholm D, Gustafsson S, Zanetti D, Ingelsson E, Leeper NJ. Clinical and Genetic Determinants of Varicose Veins. Circulation. 2018 Dec 18;138(25):2869-2880.
  9.     Beebe-Dimmer JL, Pfeifer JR, Engle JS, Schottenfeld D. The epidemiology of chronic venous insufficiency and varicose veins. Ann Epidemiol. 2005 Mar;15(3):175-84.
  10.      Ahti, Tiina. Risk Factors of Varicose Veins. Tampere: Tampere University Press : distribution: Taju, 2010.
  11.     Gerges SH, Wahdan SA, Elsherbiny DA, El-Demerdash E. Pharmacology of Diosmin, a Citrus Flavone Glycoside: An Updated Review. Eur J Drug Metab Pharmacokinet. 2022 Jan;47(1):1-18.
  12.     Bylka W, Kornobis J. Ruszczyk kolczasty, w leczeniu chorób naczyń zylnych [Butcher’s Broom, in the treatment of venous insufficiency]. Pol Merkur Lekarski. 2005 Aug;19(110):234-6. Polish.
  13.  Ganeshpurkar A, Saluja AK. The Pharmacological Potential of Rutin. Saudi Pharm J. 2017 Feb;25(2):149-164.
  14.     Morelli MB, Gambardella J, Castellanos V, Trimarco V, Santulli G. Vitamin C and Cardiovascular Disease: An Update. Antioxidants (Basel). 2020 Dec 3;9(12):1227.