Napięcie skóry, szorstkość, uczucie swędzenia i pieczenia to tylko niektóre z objawów suchej skóry. O czym świadczy sucha skóra oraz w jaki sposób możemy wspomóc jej  pielęgnację?

Skóra sucha czy odwodniona?

Warto pamiętać, że pomiędzy skórą suchą a skórą odwodnioną występują znaczące różnice i nie są one tożsame. Skóra sucha charakteryzuje się niedostatecznym poziomem lipidów oraz zaburzeniami w wiązaniu i zatrzymywaniu wody w skórze.[1] Z kolei skóra odwodniona to tymczasowy stan związany z brakiem wystarczającej ilości wody w naszej skórze. Pojawia się niezależnie od posiadanego typu skóry, czyli może występować także u osób z cerą tłustą. Należy jednak podkreślić, że zdrową skórę zapewnia zarówno odpowiednia ilość lipidów (tłuszczy), jak i wody. Z tego względu oba te zagadnienia omówimy łącznie poniżej.[2]

Objawy suchej skóry

Sucha skóra może objawiać się:

  • małą elastycznością i napięciem skóry,
  • szorstkością,
  • łuszczeniem naskórka,
  • świądem,
  • skłonnością do pękania.[2]

Powyższe zmiany mogą dotyczyć konkretnych obszarów naszego ciała, między innymi skóry twarzy, dłoni, kolan, łokci, czy skóry głowy. Niektórzy zmagają się jednak z suchą skórą na całej powierzchni swojego ciała.

Sucha skóra – przyczyny

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co może być przyczyną suchej skóry. Może mieć ona podłoże genetyczne lub wynikać z innych chorób, takich jak:

  • atopowe zapalenie skóry (AZS),
  • łuszczyca,
  • kontaktowe zapalenie skóry,
  • choroby tarczycy (zwłaszcza niedoczynność tarczycy),
  • cukrzyca,
  • niewydolność nerek.[2,3]

Czynniki środowiskowe i pielęgnacja

Nasza skóra może wysuszać się w wyniku działania czynników środowiskowych oraz niewłaściwej pielęgnacji. W szczególności szkodliwe może być dla niej:

  • długie przebywanie w miejscach o niskim poziomie wilgotności (np. klimatyzowanych pomieszczeniach),
  • nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne,
  • częste i  długie prysznice lub kąpiele (więcej niż raz dziennie, trwające powyżej 10 minut),
  • częste mycie rąk,
  • kontakt z chemikaliami,
  • stosowanie kosmetyków wysuszających skórę, między innymi tych, które w swoim składzie zawierają  alkohole (np. etanol) lub kwas salicylowy.

Zdarza się, że powód suchej skóry to nieodpowiednia dieta. Może skutkować to brakiem witamin, takich jak witamina A lub witamina D, które pomagają tworzyć barierę ochronną naskórka i tym samym utrzymywać odpowiednią kondycję skóry. Sucha skóra pojawia się u niektórych kobiet w czasie menopauzy lub ciąży z powodu zachodzących zmian hormonalnych. Niestety, także wraz z wiekiem nasza skóra staje się podatniejsza na wysuszanie ze względu na zmniejszoną produkcję lipidów oraz mniejszą zdolność do zatrzymywania wody.[2,3,4]

W jaki sposób leczyć suchą skórę?

Leczenie suchej skóry opiera się na przywróceniu właściwej ilości naturalnych lipidów występujących w skórze, zwiększeniu nawilżenia skóry oraz ochronie przed czynnikami drażniącymi.[3]

Jak nawilżyć suchą skórę?

Pierwszy krok to zwrócenie uwagi na rodzaj środków myjących używanych przez nas do codziennej higieny. Powinny być one łagodne, o odczynie lekko kwaśnym, zbliżonym do odczynu naszej skóry. Dzięki temu nie będą naruszać naturalnej warstwy lipidowej skóry.[3]

Kluczowa jest również właściwa pielęgnacja skóry suchej. Warto skorzystać z kosmetyków zawierających w składzie:

  • humektanty – np. glicerynę, kwas hialuronowy, mocznik, alantoinę, pantenol (przyciągają wodę i zatrzymują ją w skórze)
  • wolne kwasy tłuszczowe, ceramidy, cholesterol (uzupełniają składniki tłuszczowe naturalnie występujące w warstwie rogowej naskórka),
  • parafinę, wazelinę, olej z oliwek (tworzą tłuszczową warstwę ochronną na powierzchni skóry).

Pomocne będą również emolienty, które nawilżają, natłuszczają i zmiękczają skórę oraz tworzą ochronną warstwę na jej powierzchni. Od innych środków pielęgnujących odróżnia je zazwyczaj brak dodatku środków zapachowych czy barwników, które mogłyby przyczynić się do podrażnienia skóry.[1,2]

Zmiana codziennych nawyków

Właściwa ochrona i pielęgnacja skóry to nie tylko kwestia stosowania odpowiednich preparatów pielęgnacyjnych, ale również wykorzystywanie domowych sposobów do jej regeneracji i dbania o nią. Jednym z takich sposobów może być: 

  • branie krótkich pryszniców,
  • unikanie gorącej wody podczas mycia,
  • zakładanie rękawiczek podczas pracy ze środkami czystości i innymi chemikaliami,
  • unikanie bezpośredniego wystawiania skóry na wiatr i mróz (np. poprzez zakładanie rękawiczek),
  • ograniczenie bezpośredniego kontaktu skóry ze słońcem i stosowanie kremów z filtrem UV,
  • zaopatrzenie się w urządzenie nawilżające powietrze,
  • zadbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu.[4]

Dermatolog a sucha skóra

W części przypadków sucha skóra to przejściowy problem, któremu możemy zaradzić poprzez odpowiednią pielęgnację czy unikanie czynników wysuszających naszą skórę. Czasami jednak to nie wystarcza. Powinniśmy wtedy poszukać specjalistycznej pomocy u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub u dermatologa. Zbierze on od nas szczegółowy wywiad medyczny, zbada oraz zleci badania krwi (np. w celu wykrycia zaburzeń hormonalnych). Szczególnie do wizyty u lekarza powinno nas skłonić:

  • brak poprawy po zastosowaniu produktów pielęgnacyjnych na skórę,
  • intensywne łuszczenie się oraz świąd skóry,
  • pojawienie się dodatkowych objawów (np. bólu, zaczerwienienia).[4]

Wykaz źródeł:

  1. Baumann L :Understanding and treating various skin types: the Baumann Skin Type Indicator. Dermatol Clin. 2008;26(3):359-vi
  2. Proksch E et al.: Dry skin management: practical approach in light of latest research on skin structure and function. J Dermatolog Treat. 2020;31(7):716-722
  3. Gade A, Matin T, Rubenstein R: Xeroderma. [Updated 2022 Nov 15]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK565884/
  4. Mayo Clinic: Dry skin https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-skin/symptoms-causes/syc-20353885 [dostęp: 11.07.2023]