Cynk stanowi niezwykle istotny dla zdrowia minerał. Bierze udział w przetwarzaniu węglowodanów, tłuszczów i białek, jest także cenny dla kondycji naszej skóry. Jakie produkty są źródłem cynku oraz kiedy warto stosować maść cynkową?

 

Jaką rolę pełni cynk w diecie?

Cynk pełni istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Jest niezbędny dla pracy enzymów (cząsteczek białkowych przyspieszających lub umożliwiających zachodzenie różnych reakcji). Bierze udział także w budowaniu białek, gojeniu tkanek, czy procesach odpornościowych.[1,2]

Ile cynku powinniśmy przyjmować?

Zapotrzebowanie na cynk zmienia się w zależności od wieku, jak i pewnych stanów fizjologicznych. Zalecana dawka dobowa dla dorosłych mężczyzn to 11 mg, a dla kobiet – 8 mg. Zapotrzebowanie to wzrasta w ciąży do 11 mg i w czasie laktacji do 12 mg.[2]

Prawidłowo zbilansowana dieta pozwala na zaspokojenie wyżej wymienionych zaleceń, jednak są grupy osób zagrożone niedoborami cynku. Należą do nich:

  • osoby z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi,
  • wegetarianie, a w szczególności weganie,
  • kobiety w ciąży i karmiące piersią,
  • osoby nadużywające alkohol.[3]

Gdzie znajdziemy cynk?

Naturalnym źródłem cynku są produkty spożywcze:

  • mięso,
  • ryby i owoce morza,
  • orzechy i nasiona
  • jajka (żółtko).[2,3]

W przypadku, gdy dieta nie wystarcza, istnieje możliwość uzupełnienia niedoborów przez wdrożenie suplementów diety lub leków zawierających związki cynku. Sięgając po nie, należy stosować się do zaleceń lekarza lub farmaceuty, gdyż przekroczenie dobowych dawek cynku nie jest obojętne dla naszego zdrowia. Jego nadmiar może powodować nudności, wymioty oraz inne problemy żołądkowe.[2,3] 

Cynk do stosowania zewnętrznego

Cynk do stosowania zewnętrznego występuje w formie tlenku. Jest to zarówno składnik leków lub kosmetyków gotowych, jak i surowiec recepturowy. Jego właściwości są wykorzystywane w leczeniu m.in.:

  • trądziku,
  • żylaków odbytu,
  • odparzeń pieluszkowych,
  • nadpotliwości np. stóp.[4]

Cynk jest również składnikiem mineralnych filtrów przeciwsłonecznych, ponieważ odbija i rozprasza promieniowanie słoneczne. Ze względu na swoje bezpieczeństwo, filtry mineralne mogą być stosowane nawet przez dzieci i alergików.[5] 

Receptura apteczna

Tlenek cynku używany jest do sporządzania różnorodnych postaci leku, w tym maści, kremów, past, pudrów i czopków. Ze względu na swoje właściwości wysuszające i ściągające, często jest składnikiem leków dermatologicznych.[5] 

Maść cynkowa

Maść cynkową stosuje się miejscowo na skórę. Zawiera 10% tlenku cynku. Można jej używać wspomagająco w łagodnych stanach zapalnych skóry, na otarcia naskórka i pomocniczo w leczeniu trądziku. W portfolio AMARA znajduje się produkt leczniczy Maść cynkowa.[6]

Pasta cynkowa

W aptece można znaleźć także pastę cynkową. Odznacza się ona większą zawartością tlenku cynku (25%) w porównaniu do maści, przez co jej konsystencja jest gęstsza. Zastosowanie natomiast ma ona zbliżone do maści. Pasty cynkowe mogą występować również z dodatkiem kwasu salicylowego, który działa przeciwzapalnie. Tego połączenia nie należy stosować jednak w ostrych stanach zapalnych skóry, na owłosioną skórę oraz otwarte rany i owrzodzenia.[7] 

 

 

Wykaz źródeł

1   NHS: Vitamins and minerals. 2020 [dostęp 2.01.2024]

2  Pazirandeh S et al.: Overview of dietary trace elements. UpToDate. 2023 [dostęp 02.01.2024]

3  National Institute of Health: Zinc. Fact Sheet for Health Professionals. 2022 [dostęp 02.01.2024]

4  UpToDate: Zinc oxide: Patient drug information. 2023 [dostęp 02.01.2024]

5  Receptura.pl: Tlenek cynku – właściwości i zastosowanie [dostęp 02.01.2024]

6  Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta: MAŚĆ CYNKOWA, 10%, maść. Podmiot odpowiedzialny i wytwórca: Zakład Farmaceutyczny „Amara” sp. z o.o.

7  Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta: PASTA CYNKOWA Z KWASEM SALICYLOWYM. Podmiot odpowiedzialny i wytwórca: Przedsiębiorstwo Produkcji Farmaceutycznej GEMI Grzegorz Nowakowski