• Zastosowanie

    Siarczan atropiny ma postać białego krystalicznego proszku, bez zapachu. Bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie, łatwo w etanolu. Związek należy do grupy leków cholinolitycznych. Jest antagonistą receptorów muskarynowych, znoszącym działanie acetylocholiny. Wykazuje wielokierunkowy wpływ na organizm. Powoduje zmniejszenie perystaltyki jelit, rozkurcz mięśni gładkich dróg oddechowych, żółciowych i moczowych. Po podaniu atropiny dochodzi także do zahamowania wydzielania gruczołów ślinowych, łzowych, oskrzelowych i potowych. Zwiększa się częstotliwość rytmu serca i pojemność minutowa. W okulistyce wykorzystuje się zdolność atropiny do blokowania receptorów zwieracza źrenicy oraz mięśnia rzęskowego, co powoduje rozszerzenie źrenicy, porażenie mięśnia rzęskowego oraz zniesienie akomodacji. Po podaniu do worka spojówkowego atropina wchłania się do krążenia ogólnego. Aby ograniczyć ten efekt, po zastosowaniu kropli należy przez minutę delikatnie uciskać kącik oka. Jako surowiec farmaceutyczny do receptury aptecznej siarczan atropiny wykorzystywany jest przy sporządzaniu kropli do oczu w stężeniach 0,2%-1,0%. Preparaty stosowane są w diagnostyce okulistycznej przed badaniem oka u dorosłych oraz badaniem refrakcji u dzieci, w leczeniu zapalenia ciała rzęskowego i tęczówki (zapobieganie powstawaniu zrostów tęczówkowo-soczewkowych), w terapii amblyopii oraz w celu spowolnienia progresji krótkowzroczności u dzieci. W terapii krótkowzroczności zwykle stosuje się atropinę w stężeniu 0,01%.

  • Zastosowanie

    Benzokaina to ester etylowy kwasu 4-aminobenzoesowego. Należy do grupy syntetycznych środków znieczulających miejscowo. Benzokaina wykazuje również dzianie przeciwświądowe i z tego względu wchodzi w skład preparatów stosowanych pomocniczo jako środki łagodzące objawy ospy wietrznej, półpaśca, ukąszeń owadów. Benzokaina jest surowcem farmaceutycznym stosowanym w praktyce receptury aptecznej do sporządzania preparatów złożonych w postaci maści lub pudrów płynnych oraz czopków doodbytniczych.

  • Zastosowanie

    Bismuthi subgallas, zwany powszechnie Dermatolem, to sól bizmutu trójwartościowego. Charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym, przeciwropnym, przeciwgnilnym, osuszającym, zapierającym, ściągającym oraz lekko złuszczającym. Surowiec farmaceutyczny o zdolnościach hamujących drobne krwawienia, posiadający właściwości przeciwtrądzikowe. Bizmutawy galusan zasadowy stosuje się w recepturze aptecznej przede wszystkim miejscowo na błony śluzowe i skórę. Także w leczeniu owrzodzeń, ropiejących i sączących się ran, skaleczeń, choroby hemoroidalnej, jak również trądziku i stanów zapalnych. Jako farmaceutyk nie powinien być stosowany w formie doustnej, z uwagi na możliwość przenikania jonu bizmutowego do krwiobiegu, co może prowadzić do zatrucia. Dermatol jest surowcem aptecznym stosowanym w recepturze, szczególnie przy sporządzaniu kremów, maści, mazideł, zawiesin, zasypek i czopków. Jest składnikiem leków galenowych i oficynalnych.

  • Zastosowanie

    Bizmutu węglan zasadowy to nierozpuszczalna w wodzie sól bizmutu trójwartościowego. Substancja farmaceutyczna charakteryzująca się działaniem ściągającym, zapierającym, przeciwzapalnym oraz osłaniającym, hamującym nadkwaśność w chorobie wrzodowej, nieżycie jelit, stanach zapalnych i krwawieniach z przewodu pokarmowego. Ma zdolność zobojętniania nadmiaru kwasów w treści żołądkowej. Pomocniczo stosowany również w guzkach krwawniczych (hemoroidach). Surowiec farmaceutyczny stosowany w praktyce receptury aptecznej do wytwarzania zasypek, maści, papek. Dodawany do czopków doodbytniczych.

  • Zastosowanie

    Natrii tetraboras zwany jest także popularnie Boraksem. Spotykany w przyrodzie w postaci minerału tinkalu – boraksu rodzimego, jednakże dla celów farmaceutycznych jest pozyskiwany wyłącznie w sposób syntetyczny. Sodu tetraboran jest surowcem farmaceutycznym stosowanym obecnie wyłącznie zewnętrznie. Wykazuje działanie antyseptyczne, ściągające oraz przeciwgrzybiczne. Działa też przeciwświądowo i przeciwobrzękowo. Wykorzystywany również jako tradycyjny środek przy leczeniu stanów zapalnych błon śluzowych nosa, gardła, spojówek i pochwy. Ewentualnie środek dezynfekujący drobne skaleczenia. Tetraboran sodowy to związek toksyczny. Cechuje się powolnym wydalaniem z ustroju, co jest związane ze zjawiskiem kumulacji. Długotrwałe stosowanie tej substancji farmaceutycznej, szczególnie w wysokich stężeniach, na znaczne powierzchnie wymaga ostrożności. Istotnym jest, iż tetraboran może się wchłaniać z błon śluzowych, a także przez nieuszkodzoną skórę. W recepturze aptecznej sporządzane są roztwory wodne tetraboranu sodu (służące do odkażania ran), roztwory glicerynowe (przy sporządzaniu maści, kremów). Boraks wykorzystuje się też w postaci leku jałowego do użytku okulistycznego np. krople do oczu czy płyny do ich przepłukiwania.

  • Zastosowanie

    Kamfora jest związkiem zaliczanym do grupy terpenów, ma postać białego krystalicznego proszku o silnym, charakterystycznym zapachu. Tradycyjnie pozyskiwana z drewna cynamonowca kamforowego, obecnie wytwarzana jest głównie syntetycznie. Substancja dobrze rozpuszcza się w etanolu, natomiast trudno w wodzie i glicerolu. Kamfora działa miejscowo rozgrzewająco, słabo przeciwświądowo, poprawia ukrwienie skóry. Jako surowiec farmaceutyczny do receptury aptecznej wykorzystywana jest głównie przy sporządzaniu preparatów do stosowania zewnętrznego: maści oraz roztworów w stężeniu 1,0%-10,0%. Najbardziej znanym przykładem wykorzystania tego składnika, jest maść kamforowa sporządzana na wazelinie hydrofilowej (FP XII). Kamforę wykorzystać można także do przygotowania spirytusu oraz oleju kamforowego (FP XII), które są składnikami wyjściowymi dalszych receptur. Preparaty z tym surowcem stosowane są do nacierań w bólach reumatycznych i stawowych, a także pomocniczo w nieżycie nosa oraz łagodzeniu objawów przeziębienia.

  • Zastosowanie

    Chloramfenikol jest antybiotykiem bakteriostatycznym o szerokim zakresie działania zarówno na bakterie Gram-ujemne, jak i Gram-dodatnie, riketsje, neoriteksje, Mycobacterium, Chlamydia. Chloramfenikol stosowany jest w leczeniu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zakażeń układu oddechowego. Miejscowo stosowany w zakażeniach skóry, gałki ocznej, ucha. W stosunku do penicylin, cefalosporyn, makrolitów działa antagonistycznie, potęguje działanie depresyjne na układ krwiotwórczy fenylbutazonu, indometacyny i kotrimoksazolu. Nasila działanie przeciwzakrzepowe pochodnych kumaryny oraz kardiotoksyczne działanie hydantoiny. Substancja farmaceutyczna w dość szybki sposób ulega wchłonięciu z jelit do krwiobiegu. Ma też zdolność przenikania do tkanek, płodu, mleka czy mózgu. Ograniczone wskazania do stosowania chloramfenikolu związane są z dużą jego toksycznością narządową. Może powodować anemię, uszkodzenia szpiku kostnego, a nawet zanik białych ciałek krwi oraz granulocytów. Sporadycznie może wywoływać zaburzenia świadomości, depresję i zaburzenia widzenia. Chloramfenikol to surowiec farmaceutyczny do receptury aptecznej używany przy sporządzaniu maści, kremów, roztworów spirytusowych, czasem także past, papek, gałek dopochwowych, żeli, mleczek. Substancja recepturowa stosowana też w kompozycji z innymi substancjami leczniczymi do wytwarzania recepturowych leków okulistycznych, maści i kropli do oczu.

  • Zastosowanie

    Cholesterol, zwany także cholesteryną, to związek należący do grupy steroli. Może być otrzymywany w sposób syntetyczny, jednak dla potrzeb przemysłu pozyskiwany jest głównie ze źródeł naturalnych. Cholesteryna pełni istotną funkcję w wielu procesach biochemicznych, a jej obecność w błonach komórek nerwowych mózgu ma duże znaczenie dla funkcjonowania synaps. Cholesterol jest substratem dla wielu czynnych biologicznie cząsteczek steroidowych m.in. hormonów płciowych, kortykosterydów, kwasów żółciowych, witaminy D3 i jej metabolitów, a także innych związków. Cholesterol ma działanie łagodzące, natłuszczające oraz zmiękczające naskórek. W recepturze aptecznej stosowany jest jako emulgator, składnik maści czy też innych form farmaceutycznych. Substancja do receptury zastosowana w roztworze alkoholowym może służyć jako środek poprawiający strukturę włosów. Wykazuje właściwości lecznicze przy łojotoku. Surowiec farmaceutyczny do receptury aptecznej najczęściej przepisywany z innym substancjami pomocniczymi i czynnymi. Znalazł zastosowanie przede wszystkim w leczeniu łuszczycy.

  • Zastosowanie

    Siarczan cynku jest nieorganicznym związkiem chemicznym, solą kwasu siarkowego i cynku. Ma postać białego proszku lub kryształów, dobrze rozpuszcza się w wodzie i glicerolu, praktycznie nie rozpuszcza się w etanolu. Jako surowiec farmaceutyczny do receptury aptecznej wykorzystywany jest głównie przy sporządzaniu preparatów do stosowania zewnętrznego: żeli, kremów, maści, roztworów i kropli do oczu. Do podłoża maściowego zawsze wprowadza się go w postaci roztworu. W dermatologii wykorzystuje się działanie ściągające, antyseptyczne i przeciwzapalne surowca. Siarczan cynku hamuje rozwój bakterii i grzybów. Stosowany jest miejscowo w preparatach na trudno gojące się rany, stany zapalne skóry, owrzodzenia, odleżyny i liszaje. Wspomaga także leczenie trądziku (poprzez ograniczenie łojotoku), zmian łuszczycowych oraz nadpotliwości. W większych stężeniach może być wykorzystywany przy zwalczaniu opryszczki wywołanej Herpes simplex. W okulistyce występuje jako składnik kropli (w stężeniach 0,1% – 0,5%) stosowanych w infekcjach, zapaleniu spojówek, stanach ropnych oraz nadmiernym łzawieniu.

  • Zastosowanie

    Dionina jest organicznym związkiem chemicznym, pochodną etylową morfiny stosowaną w formie chlorowodorku. Ma postać białego krystalicznego proszku, który rozpuszcza się w wodzie i etanolu 96 st. Jako surowiec farmaceutyczny do receptury aptecznej wykorzystywana jest przy sporządzaniu roztworów i kropli do stosowania doustnego oraz kropli do oczu. Przy podaniu doustnym działa silnie przeciwkaszlowo, słabiej przeciwbólowo i uspokajająco. W okulistyce dioninę stosuje się w stężeniach 1,0%-3,0% w leczeniu jaskry, zapalenia tęczówki, owrzodzeń rogówki oraz wysięków wewnątrzgałkowych ciała szklistego.

  • Zastosowanie

    Disodu fosforan dwunastowodny ma postać bezbarwnych, przezroczystych kryształów, które są łatwo rozpuszczalne w wodzie, a praktycznie nierozpuszczalne w etanolu. Surowiec w recepturze aptecznej często pojawia się jako substancja pomocnicza w różnych postaciach leku, m.in. w roztworach wodnych, mieszankach, zawiesinach, maściach i proszkach. W recepturze preparatów okulistycznych stanowi składnik buforów fosforanowych, zapewniających odpowiednie pH leku. Co ważne, jest składnikiem mieszanki fosforanowej, którą stosuje się w terapii krzywicy hipofosfatemicznej u dzieci. Substancja stosowana jest także jako środek przeczyszczający i wchodzi np. w skład preparatu gotowego przeznaczonego do oczyszczania jelita grubego przed badaniem radiologicznym, endoskopowym, operacją lub przed porodem.

  • Zastosowanie

    Dithranol, zwany też Cygnoliną lub Antraliną, to substancja otrzymywana w sposób syntetyczny. Jest to pochodna fenolowa (antranolu) oraz pochodna wcześniej stosowanej chryzarobiny o podobnych właściwościach, otrzymywanej naturalnie z pnia drzewa Andira araroba, występującego w Brazylii i Wschodniej Azji. Wykorzystywana w lecznictwie od przeszło 120 lat. Jest to substancja farmaceutyczna o właściwościach antymitotycznych. Wynika to z tego, że z dithranolu pod wpływem tlenu powstaje rodnik dithranolu oraz inne reaktywne cząsteczki (tlen singletowy, anion nadtlenkowy i rodniki hydroksylowe). Obecność tych form w komórce powoduje spowolnienie podziałów komórkowych. Cechuje się działaniem silnie keratoplastycznym, keratolitycznym (w zależności od zastosowanego stężenia), bakteriobójczym, grzybobójczym, przeciwłojotokowym. Dawniej dithranol stosowany był powszechnie w leczeniu grzybic, liszajów, wyprysków oraz innych chorób skóry wymagających stosowania leków redukujących (w stężeniach 0,02–0,1%). Obecnie w wymienionych wskazaniach stosowany jest bardzo rzadko. Obecnie jest najczęściej stosowany w leczeniu łuszczycy. Surowiec farmaceutyczny wykazuje dużą skuteczność w zwalczaniu tej choroby, wydłużając okresy remisji. Substancja do receptury aptecznej do użytku zewnętrznego, służąca do wytwarzania maści, past, kremów, czasem też roztworów alkoholowo-eterowych, eterowych, kolodionowo-eterowych. Często przepisywany jako surowiec recepturowy z innymi substancjami pomocniczymi, szczególnie natłuszczającymi.

  • Zastosowanie

    Efedryny chlorowodorek to substancja farmaceutyczna pobudzająca układ współczulny w sposób bezpośredni. Z kolei pośrednio działa poprzez uwalnianie noradrenaliny z zakończeń nerwowych. Efedrosan stosuje się przede wszystkim w celu pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego, podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi (stosowany w leczeniu niedociśnienia), przyśpieszenia akcji serca, rozszerzenia oskrzeli (rozkurcz mięśni gładkich), zmniejszenia przepływu krwi przez tętnice trzewne i zaopatrujące skórę, zwiększenie przepływu krwi przez tętnice wieńcowe, mózgowe i zaopatrujące mięśnie prążkowane, zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego. Surowiec farmaceutyczny wykorzystywany w stanach podciśnienia, zapobiegawczo w dychawicy oskrzelowej, a także w bloku przedsionkowo-komorowym. Obkurcza obwodowe naczynia krwionośne (skórne) oraz jelitowe, podnosząc ciśnienie krwi. Efedryna w porównaniu do adrenaliny działa dłużej, choć jest słabsza. Silnie pobudza ośrodkowy układ nerwowy, ośrodki wegetatywne, pracę serca, także wzwód prącia i łechtaczki, zwiększając odbiór doznań seksualnych, wzmagając i wydłużając skurcze ejakulacyjne. Hamuje opróżnianie pęcherza moczowego, gdyż kurczy jego zwieracz. Zwiększa nie tylko napięcie mięśni, ale też siłę fizyczną oraz zdolność postrzegania i zapamiętywania. Intensyfikuje gotowość i chęć do pracy psychicznej czy fizycznej, efektywnie zwiększając jej wydolność.

  • Zastosowanie

    Erytromycyna, zwana też Ilotycinum, należy do grupy antybiotyków makrolidowych. Wykazuje działanie bakteriostatyczne. Uznawana jest za antybiotyk alternatywny w przypadku nadwrażliwości na antybiotyki z grupy penicylin. Erytromycyna stosowana jest przede wszystkim w leczeniu zakażeń górnych dróg oddechowych (zapalenie migdałków, gardła, krtani, zatok, wtórne zakażenia bakteryjne w przebiegu grypy lub przeziębień), zakażeń dolnych dróg oddechowych (zapalenie tchawicy, ostre zapalenie oskrzeli lub zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, zapalenie płuc – płatowe, odoskrzelowe, pierwotne atypowe zapalenie płuc, rozstrzenie oskrzeli, choroba legionistów), zapalenia ucha środkowego i zewnętrznego, zakażeń skóry i tkanek miękkich (czyraki, czyraki mnogie, zapalenie tkanki łącznej, róża), zakażeń przewodu pokarmowego (zapalenie pęcherzyka żółciowego, gronkowcowe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy). Zapobiega zakażeniom okołooperacyjnym, wtórnym zakażeniom w przebiegu oparzeń, zapaleniu wsierdzia u osób poddawanych zabiegom stomatologicznym. Surowiec farmaceutyczny stosowany jest także w przypadku następujących zakażeń: zapalenie szpiku, cewki moczowej, rzeżączka, kiła pierwotna, ziarniniak weneryczny pachwin, błonica, płonica, miejscowo – trądzik pospolity. W okulistyce stosowany do leczenia powierzchownego zakażenia gałki ocznej wywołanego przez wrażliwe drobnoustroje oraz w profilaktyce zakażeń gałki ocznej u noworodków. Surowiec leczniczy stosowany w recepturze aptecznej, zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego.

  • Zastosowanie

    Etakrydyny mleczan to antyseptyk o silnym działaniu bakteriobójczym, przeciwgrzybicznym, niedziałający jednak na formy przetrwalnikowe bakterii. Substancja farmaceutyczna działająca na powierzchni skóry, mająca zdolność przenikania do sąsiednich tkanek. Istotne jest to, iż przy takich właściwościach nie drażni skóry i błon śluzowych, nie działa też ściągająco (ponieważ nie wchodzi w reakcje z białkami). Etakrydyny mleczan stosowny jest w roztworach do odkażania skóry i błon śluzowych. W ginekologii surowiec recepturowy służący do przygotowania roztworów do płukania pochwy oraz recepturowych gałek dopochwowych. Substancja farmaceutyczna do receptury aptecznej łączona z innymi substancjami leczniczymi, wykorzystywana przy sporządzaniu roztworów wodnych, roztworów etanolowych, maści, żeli, papek, pudrów dermatologicznych.

Title

Go to Top